Katalog zbiorów

Pod koniec II wojny światowej ogromne obszary Europy Wschodniej niespodziewanie znalazły się pod kontrolą Związku Sowieckiego. Anne Applebaum opisuje, jak komunistyczne reżimy Europy Wschodniej powstały i jak się w nich żyło na co dzień, gdy transformacja już się dokonała.Autorka szczegółowo opisuje, w jaki sposób szybko ubezwłasnowolniono instytucje społeczeństwa obywatelskiego na różnych szczeblach: partie polityczne, kościół, media czy organizacje młodzieżowe. Wyjaśnia, jak organizowano służbę bezpieczeństwa, jak komuniści zdominowali media i jak wszelkie formy opozycji zostały osłabione i rozbite. Czerpiąc obficie z nowych materiałów archiwalnych , ukazuje życie jednostek, by pokazać wybory, jakich musieli dokonywać ludzie: walczyć, uciekać czy współpracować.Gdy skończyła się wojna, w ciągu niezwykle krótkiego czasu Europa Wschodnia uległa bezwzględnej stalinizacji. Żelazna kurtyna to nie tylko znakomicie opowiedziana historia - to także wyjątkowy moralny rozrachunek i dręczące przypomnienie, jak krucha może okazać się wolność społeczeństw.

Co się stało pomiędzy dwoma przyjęciami - sylwestrowym, które autorka wraz z mężem wydała na koniec XX wieku, i tym z 2019? Dlaczego część przyjaciół i znajomych nie chce rozmawiać nawet przez telefon? Co ich poróżniło? Co się stało z Polską, która przez ten czas odniosła niewątpliwy sukces polityczny, gospodarczy, kulturalny? Co się stało z Europą i Ameryką? Dlaczego demokracja zdaje się w odwrocie?
W formie precyzyjnej, ale pośród mocnych słów o dzisiejszych politykach - od Kaczyńskiego i Jacka Kurskiego po Borisa Johnsona - Anne Applebaum zastanawia się nad stanem dzisiejszej demokracji. Do czego prowadzi specjalny rodzaj nostalgii, gdy za wszelką cenę chce się zrekonstruować przeszłość, choć to niemożliwe? Dlaczego demagogowie znowu zaczęli wygrywać i czym jest niebezpieczne "średnie kłamstwo", którym się posługują? Jak politycy o dyktatorskich skłonnościach wykorzystują pandemię koronawirusa?
Applebaum opowiada o Polsce PiS-u, Węgrzech Orbána, Wielkiej Brytanii brexitowców, wreszcie o swojej ojczyźnie - USA - i zdumiewającej prezydenturze Trumpa. Podobieństwa wskazujące na "zmierzch demokracji" są oczywiste. Na szczęście historia uczy, że ona się odradza, czego sami w tej chwili w Polsce zdajemy się doświadczać. Tylko co jeszcze musi się zdarzyć, byśmy rzeczywiście mogli wrócić na demokratyczne tory?